Luật Chứng khoán: Sẽ sửa thế nào?

Mặc dù dự kiến đến năm 2010, sau khi lấy ý kiến của các thành viên thị trường, Luật Chứng khoán (LCK) sửa đổi mới chính thức được ban hành, nhưng ngay tại Hội thảo rà soát LCK sau 1 năm có hiệu lực vừa diễn ra, các thành viên tham dự đều cho rằng, thời gian đã quá gấp gáp, trong khi vẫn có khá nhiều vấn đề trong các văn bản hướng dẫn luật cần được đem ra mổ xẻ.


Một loạt ý kiến đóng góp được đưa ra đã cho thấy nhiều quan điểm đề nghị sửa đổi, bổ sung nội dung của LCK và hướng dẫn luật hiện hành...

CTCK có được "lấn sân"?

Được coi là "ý kiến lạ", khi ông Lê Hồ Khôi, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc CTCK Tràng An (TAS) đề nghị, nên cho phép các CTCK có quyền quản lý danh mục đầu tư (QLDMĐT) của khách hàng. Hiện QLDMĐT là nghiệp vụ hoạt động chính của công ty quản lý quỹ, song hiện không ít khách hàng có tiềm lực tài chính mở tài khoản giao dịch tại CTCK và muốn được QLDMĐT tại đây. "Họ muốn danh mục đầu tư của mình được quản lý bởi CTCK, chứ không phải công ty quản lý quỹ, để khi cần thiết có thể trực tiếp can thiệp vào việc đầu tư. Đồng thời, tạo cơ hội cho CTCK giữ chân khách hàng bằng 1 nghiệp vụ mới cũng như thu hút thêm lượng khách hàng đến giao dịch", ông Khôi nói.

Về vấn đề này, ông Robert D. Strahota, Chuyên gia tư vấn USAID/STAR - Việt Nam, đơn vị tư vấn chính cho LCK và văn bản hướng dẫn sửa đổi lần này cho biết, một số nước cũng cho phép CTCK có tài khoản riêng, tùy nghi phục vụ cho việc QLDMĐT, song không được sử dụng danh mục đầu tư của khách hàng. Tuy nhiên, phí QLDMĐT của CTCK thường cao hơn so với tại các công ty quản lý quỹ.

Đồng quan điểm với ông Khôi, bà Phạm Minh Hương, Chủ tịch HĐQT CTCK VnDirect cho rằng, CTCK mặc dù có tới 5 nghiệp vụ hoạt động nhưng có những thời điểm chỉ triển khai duy nhất hoạt động môi giới. "Thị trường nóng thì còn đỡ, thị trường như thế này thì nguồn thu của CTCK rất hạn chế. Nếu CTCK được hỗ trợ bằng 1 sản phẩm mới thì đó sẽ là cơ hội hấp dẫn thêm nhiều người chơi. Ở một số nước, không cần giấy phép cho dịch vụ QLDMĐT, CTCK vẫn có thể thực hiện", bà Hương cho biết.

Liên quan đến CTCK, Quyết định 27/2007/QĐ-BTC quy định: "Tổng các khoản đầu tư CK, góp vốn vào công ty khác và cho vay của CTCK không được vượt quá 30% vốn chủ sở hữu". "Như vậy, CTCK sẽ làm gì với số tiền còn lại, nhất là các CTCK có vốn chủ sở hữu lớn như SSI, Kim Long…? Nếu không cho NĐT vay thì số tiền hàng trăm tỷ đồng đó chỉ còn cách đem gửi vào ngân hàng. Vẫn biết quy định này nhằm mục đích quản lý an toàn tín dụng, song nếu nhìn nhận CTCK với vai trò vừa là nhà cung cấp dịch vụ, vừa tham gia đầu tư chứng khoán như hiện nay thì đây có phải là tỷ lệ quá nhỏ? ", ông Khôi nêu vấn đề.

Việc đưa ra quy định CTCK không được ưu tiên đặt lệnh trước khách hàng được đại diện nhiều CTCK cho là chưa hợp lý. Theo ông Khôi, nếu áp dụng đúng như vậy thì lệnh của CTCK khó có thể được nhập vào hệ thống, khi rơi rớt vào cuối phiên giao dịch. Còn ông Nguyễn Minh Giang, Phó tổng giám đốc CTCK Ngân hàng Công Thương thì cho rằng, vấn đề ở đây hoàn toàn là câu chữ, ngôn từ cần rõ ràng để NĐT không nhầm tưởng CTCK có ý đồ không tốt và quan trọng là cần chú ý tới vế "tại cùng 1 thời điểm".

Ông Khôi cho biết thêm, việc yêu cầu CTCK phải cập nhật thông tin (lợi nhuận, khả năng chịu đựng rủi ro, kỳ vọng, quan hệ nhân thân... của khách hàng 6 tháng/ lần là điều không cần thiết, khi CTCK có số lượng tài khoản lớn và có quan hệ họ hàng rất phức tạp.

Xử lý vi phạm: hướng tới tịch thu toàn bộ

Về xử lý các hành vi vi phạm, hầu hết đồng nhất quan điểm nâng mức xử phạt lên. Ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Tài chính) cho rằng, việc ra mức xử phạt hợp lý còn căn cứ trên cơ sở các cam kết quốc tế mà trước hết là luật trong nước, song đang bị vướng bởi luật hình sự, nên mức xử phạt cho các hành vi vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán, mức cao nhất vẫn không vượt quá con số 1 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Vũ Quang Trung, Phó giám đốc TTGDCK Hà Nội (HASTC) hy vọng, trong tương lai các hành vi vi phạm sẽ được xử phạt mạnh tay hơn, chẳng hạn như việc tịch thu toàn bộ số tiền từ việc giao dịch bất hợp pháp.

Liên quan đến vấn đề quản trị công ty (QTCT), ông Trung cho rằng, QTCT hiện là vấn đề nan giải của hầu hết DN Việt Nam, khi trên thực tế chỉ có rất ít công ty áp dụng quy chế QTCT, chất lượng thực hiện QTCT còn rất yếu, một phần là do chế tài chưa đủ, trong khi đây là vấn đề sống còn đối với DN nước ngoài. Về áp dụng điều lệ mẫu, theo ông Robert, chúng ta cũng không nhất thiết phải áp dụng duy nhất 1 điều lệ mẫu cho mọi đối tượng là công ty niêm yết.

Bà Vũ Thị Kim Liên, Phó Chủ tịch UBCK cho rằng, dù có những cách hiểu khác nhau, nhưng hầu hết ý kiến trên đều hữu ích và cần được xem xét. Sắp tới, UBCK sẽ công bố dự thảo LCK sửa đổi và các văn bản hướng dẫn lên website để lấy ý kiến rộng rãi của thành viên thị trường.